SESSİZ MİMAR: JİGORO KANO’NUN MODERN KARATE’YE BIRAKTIĞI İZ

Jigoro Kano, yalnızca bir dövüş sanatçısı değil, aynı zamanda ileri görüşlü bir eğitimci ve reformcuydu.

Judo’nun kurucusu Jigoro Kano, hiçbir zaman bir karate ustası olmadı. Fakat onun vizyonu ve eğitime getirdiği devrimci yaklaşım, bugün “modern Japon karatesi” olarak bildiğimiz disiplinin doğuşunda sessiz ama belirleyici bir rol oynadı.

Yakup MELETLİ – SİYAHKUŞAK

20. yüzyılın başlarında karate, Japonya anakarasında henüz tanınmayan, Okinawa kökenli, yakın mesafeye dayalı, yerel ve gizemli bir dövüş sanatından ibaretti. Bu durum, 1922 yılında Kano’nun Okinawalı usta Gichin Funakoshi’yi Tokyo’daki İlk Ulusal Atletizm Fuarına davet etmesiyle değişmeye başladı. Funakoshi’nin burada yaptığı gösteri, karatenin Japonya’da ilk kez geniş çapta tanındığı ve kabul gördüğü bir dönüm noktası oldu.

Jigoro Kano, yalnızca bir dövüş sanatçısı değil, aynı zamanda ileri görüşlü bir eğitimci ve reformcuydu. Klasik jujutsu sistemlerini alıp judo adıyla yeniden yapılandırarak; üniformalar, rütbe sistemleri (kyu/dan) ve pedagojik bir öğretim modeliyle modernleştirmişti. Bu sistem, sadece dövüş sanatlarında değil, genel Japon eğitim sisteminde de derin etkiler bıraktı. Kano’nun bu metodolojik yaklaşımı, karate üzerinde de yankı buldu. Japonya’daki eğitimciler, bürokratlar ve dövüş sanatçıları, karatenin daha geniş kitlelere ulaştırılması için judoya benzer bir yapıyı karateye de uygulamaya başladılar. Sonuçta şu gelişmeler yaşandı:

• Karate, judoda olduğu gibi kyu/dan** derecelerine dayalı kemer sistemini benimsedi.
• Bir zamanlar Okinawa’da gizli öğretilen bu sanat, okullarda ve üniversitelerde öğretilen bir budo (savaş sanatı) haline geldi.
• Karate eğitimi daha sistematik hale geldi; duruşlar derinleşti, kata’lar daha stilize edildi ve eğitim içerikleri, hem Japon dövüş geleneğine hem de Kano’nun eğitim vizyonuna uyum sağlayacak biçimde standartlaştırıldı.

Kano’nun karatedeki etkisi doğrudan değildi; ama bir mimarın gölgesinde kalan temel çizgileri gibi, onun vizyonu Karate’nin şekillenmesinde belirleyici oldu. Bugün karate, yalnızca bir dövüş sanatı değil; karakter eğitiminin, disiplinin ve ruhsal gelişimin bir yolu olarak da kabul ediliyorsa, bunda Jigoro Kano’nun sessiz katkısının payı büyüktür. Belki bir gün bile karate yumruğu atmamıştı. Ama eğer Jigoro Kano olmasaydı, karate büyük ihtimalle Okinawa sınırlarının dışına çıkamaz, dünya çapında bir dövüş sanatı haline dönüşemezdi.